Mchmara
Michał Chmara urodził się 5 marca 1940 roku w Poznaniu, gdzie poza kilkoma dłuższymi wyjazdami do Ameryki Łacińskiej i kilku ostatnimi latami pobytu w ośrodku dla seniorów w Brzeźnie, spędził całe swoje życie. Życie zawodowe związał późniejszy profesor socjologii z Instytutem Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Kierunkami jego zainteresowań naukowych były teoretyczne i empiryczne aspekty socjologii gospodarki, socjologii struktury społecznej i socjologii polityki, przy czym badania nad tymi zjawiskami szły w dwóch kierunkach – społeczeństw latynoamerykańskich i społeczeństwa polskiego. Jego poglądy i zainteresowania naukowe kształtowały się pod wpływem dwóch uczonych: pierwszym był prof. Władysław Markiewicz, pod którego kierunkiem przygotowywał swój doktorat o chilijskiej chadecji, drugim – prof. Stanisław Kozyr-Kowalski, do którego Zakładu Socjologii Ogólnej wstąpił po wyjeździe prof. Markiewicza do Warszawy w roku 1969 i którego członkiem pozostał przez 25 lat. Stopniowo wypracował własną perspektywę socjologiczną.

2 fot. Jacek Kowalski Michał Chmara 02b
Po ukończeniu prestiżowego liceum im Karola Marcinkowskiego Michał Chmara odbył studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, gdzie w roku 1963 uzyskał tytuł magistra prawa. W rok później, w roku 1964 reaktywowany został na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza Instytut Socjologii. Część kadry Instytutu rekrutowała się właśnie spośród absolwentów prawa, którym socjologiczny bakcyl zaszczepił prof. Zygmunt Ziembiński. Wśród nich od początku był także Michał Chmara, który napisał pod jego kierunkiem pracę magisterska poświęconą badaniom nad świadomością prawną poznaniaków. W roku 1968 Instytut ogłosił pierwszy nabór na 9-semstralne studia socjologiczne, które rozpoczęły się w roku ak. 1968/69. Aktywność dydaktyczną rozpoczął oczywiście także mgr Chmara, ujawniając swój niepospolity talent w tej dziedzinie. Specjalizacja dydaktyczna istniała wówczas wśród kadry samodzielnej, asystenci natomiast, z powodu ograniczonej ich liczby, musieli prowadzić zajęcia z różnych, często odległych od siebie przedmiotów. Michał Chmara prowadził ćwiczenia m.in. z wielkich struktur społecznych, metod i technik badań empirycznych, socjologii organizacji. Był nauczycielem niezwykle cenionym, wręcz admirowanym przez studentów, nie tylko ze względu na wszechstronną wiedzę, ale także na jego bezpośredniość, życzliwość, zrozumienie dla niedoskonałości intelektu i charakterów swoich studentów. Kiedy jedna ze studentek postanowiła zrezygnować ze studiów i nie pojawiła się na sesji egzaminacyjnej wystarał się u dziekana o przedłużenie jej sesji, odnalazł ją w akademiku i przekonał do zmiany decyzji.

W roku 1972 Michał Chmara obronił napisany pod kierunkiem prof. Markiewicza doktorat pt. „Struktura klasowo-warstwowa a ruch chrześcijańsko-demokratyczny w Chile”. Recenzentami rozprawy byli: prof. Stanisław Kozyr-Kowalski (UAM) i prof. Jerzy Wiatr (UW). Podstawą zainteresowań problematyką struktury politycznej Chile był poprzedzający napisanie rozprawy pobyt na Uniwersytecie Chilijskim w Santiago de Chile w latach 1966-1968, gdzie zebrał też materiały do swojej dysertacji.
Fascynacja problematyką iberoamerykańską zaowocowała wkrótce kolejnym wyjazdem, tym razem do Meksyku, gdzie w latach 1977-1979 odbył staż naukowy na uniwersytecie w Guadalajarze. W czasie jego pobytu w Meksyku opublikowana została (w 1978) jego książka Klasy społeczne i partie polityczne Republiki Chile 1964-1973 (PWN), uhonorowana Nagrodą im. Salvadora Allende, przyznaną jej przez redakcję „Polityki”. Po powrocie, poza kolejnymi publikacjami na temat Ameryki Łacińskiej (w tym także hiszpańskojęzycznymi) zatrudnił się dodatkowo na pól etatu w Instytucie Iberystyki UW, dzieląc się swoją wiedzą z jego studentami. Do Guadalajary wrócił na kolejne pól roku w 1986.

1 fot. Jacek Kowalski Michał Chmara 01c
8 stycznia 1990 roku dr Chmara habilitował się na podstawie książki Ideologia Rewolucji Kubańskiej 1959-1070 (recenzenci: prof. Eugeniusz Gorski, Jan Kieniewicz, Stanisław Kozyr-Kowalski, Władysław Markiewicz). Do podwyższonego statusu naukowego dołącza się wkrótce podwyższony status społeczno-rodzinny i cywilny: wyjazd do Autonomicznego Uniwersytetu w Puebli (Meksyk) na okres od stycznia 1992 do lutego 1994 zaowocował zawarciem związku małżeńskiego.
Szczyt kariery akademickiej Michała Chmary rozpoczyna się w połowie lat 90-tych. 1.07.1994 rektor UAM mianuje ówczesnego dr. habil. Michała Chmarę na stanowisko profesora nadzwyczajnego w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. W roku 1996 obejmuje Kierownictwo Zakładu Socjologii Gospodarki i Struktury Społecznej, przekształconego następnie w Zakład Socjologii Ekonomicznej i Samorządu Terytorialnego. W latach 1999-2005 pełni funkcję Vice-dyrektora Instytutu Socjologii ds. Naukowych. Do zakończenia swojej pracy na uniwersytecie wypromował sześciu doktorów. Pracuje także dodatkowo w Instytucie Ameryk i Europy UW (jako profesor nadzwyczajny), w Instytucie Nauk Społecznych, Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy (jako profesor) oraz w Wyższej Szkole Humanistycznej TWP w Szczecinie (jako profesor).

2 fot. Jędrzej Kotarskib
Od 1.10.2010 profesor Michał Chmara uzyskuje tytuł Profesor-Seniora UAM, co pozwala mu na pracę na 1/3 etatu, w celu dokończenia dwóch przygotowywanych pod jego kierunkiem doktoratów. W 2011 przechodzi na emeryturę, pozostaje jednak nadal czynny naukowo, promując kolejnych 4 doktorów. Jego stan zdrowia pozostawia jednak tak wiele do życzenia, że nie jest już w stanie mieszkać sam i w lutym 2013 przenosi się do Ośrodka „Leśny Zakątek Seniora” w Brzeźnie k/Kostrzyna. 13 lutego 2018 roku zmarł w tymże Ośrodku, przeżywszy niecałe 78 lat.

Autorami zdjęć zamieszonych w artykule są: Jacek Kowalski i Jędrzej Kotarski.